Nitel veri analizi: Tanım, tür ve örnekleri
İnsanların farklı anlatılara ve deneyimlere sahip olduğu bir dünyada herkesi anlamak zordur. İnsanların yorumları ve hikayeleri doğası gereği matematikten farklıdır ve doğal olarak bunları farklı bir yöntemle anlamlandırmak gerekir. Bu yöntem nitel veri analizidir.
Bu makale, nitel araştırmada veri analizinden bahsedecek; analizin ne zaman ve nasıl kullanılacağını, türlerini ve örneklerini açıklayacaktır. Son bölümde ise aklınıza takılan sorulara cevap bulabileceğiniz SSS bölümü yer almaktadır. Lafı daha fazla uzatmadan nitel veri analizini keşfedelim.
Nitel veri analizi nedir?
Nitel veri analizi, sayısal verilere sahip olmayan herhangi bir veri seti için kullanılan araştırma yöntemidir.
Çeşitli metinler, resimler, videolar ve seslerin anlam ve desenlerini anlamak için kullanılır. İnsanların duygularını, deneyimlerini ve düşüncelerini incelemek analizin temel amaçlarındandır.
Şirketler, sürekli olarak nitel verileri inceleyerek kendilerini geliştirmek için bu analizi kullanır. Nitel araştırma tasarımı, gerekli verilerin farklı kanallardan toplanmasıyla başlar. Gerekli veriler, röportajlar, mesajlar, yorumlar, dilekçeler, şikayetler, destek talepleri vb. yoluyla elde edilebilir.
Nitel veri analizini ne zaman kullanmalıdır?
Nitel veri analizi, ihtiyaç duyduğunuz her an kullanabileceğiniz geçerli ve etkili bir analiz türüdür. Elbette bazen şirketlerin buna daha fazla ihtiyacı olur. Bu ihtiyaç zamanlarının genellikle ne olduğunu aşağıdaki örneklere bakarak anlayabilirsiniz:
Nitel analizi kullanmak için doğru zamanlar
⏰Teori oluşturma ve test etme
Nitel analiz, hipotezlerinizin herhangi birini test etmek için ideal çalışma ortamını sağlar. Sunduğu raporlarla, odaklandığınız konunun çerçevesini ve kavramlarını daha detaylı olarak anlayabilirsiniz. Dilerseniz yapay zeka tarafından desteklenen programlarla size herhangi bir hipotez sunmasını isteyebilirsiniz.
⏰Keşifsel araştırma
Bu analiz herhangi bir araştırma veya projenin erken aşamalarında kullanılabilir. Genel olarak, değişkenleri belirlemek ve daha ileri çalışmalara doğru adımlar atmak için bir ortam oluşturur.
⏰Öznel yorumlama
Bu analizi insanların öznel görüşlerini anlamak için kullanabilirsiniz. İnsanların deneyimlerini farklı yöntemlerle inceleyerek yorumlar.
⏰Karmaşık ilişkiler
Nicel verilerin aksine, nitel verilerin keşfedilmesi ve ölçülmesi zor ve karmaşık bir iştir. Bu analiz, öznel metinlerden veri toplar ve karmaşık ilişkileri ortaya çıkarır.
Nitel analiz yöntemleri
Nitel veriler, doğası ve içeriği gereği farklı yorumlara tabidir. Araştırma sürecinizin amacına uygun olarak verilerinizi farklı yöntemler kullanarak incelemeniz gerekebilir. Bu yöntemler şunlardır:
Nitel analiz yöntemleri
1. İçerik analizi: Bu yöntem, herhangi bir görsel, sesli veya yazılı metni sistemli bir şekilde incelemeyi içerir. İçerikteki kalıpları ve anlamlı bölümleri belirler. Daha sonra, verilerin özel içeriği ortaya çıkarılır.
2. Tematik analiz: Nitel verilerdeki temayı analiz eder ve bunu harekete geçirilebilir bir içgörüye dönüştürür. Özellikle tekrar eden görüntüler, fikirler ve kavramlar üzerinde odaklanarak ana temayı ortaya çıkarır.
3. Söylem analizi: Söylem analizi, dil kullanımının birçok farklı boyutunu incelemeyi içerir. Bir anlatıcının sözlü becerilerini ve kimliğini derinlemesine anlamasını sağlar ve konuşmalarındaki anlamları ve ilişkileri belirler.
4. Anlatı analizi: İnsanların bir olayı nasıl anlattıklarını, kendi görüşlerini ve anlam inşa ettiklerini incelemek için kullanılan bir yöntemdir. İşletmeler, bu analizi müşterilerinin markaları hakkındaki geribildirim ve görüşlerini öğrenmek ve kendilerini geliştirmek için yaparlar.
Nitel analiz türleri
Nitel verilerin analizi birçok işletme ve kuruluşun temel taşlarından biridir. Hem geniş kapsamlı bir araştırma alanı olması hem de sunduğu çözümler nedeniyle sıkça tercih edilir. Ancak burada size sadece çeşitli niteliksel veri türleri sunulacaktır:
Anketler, görüşmeler ve odak grupları
Bunlar en temel veri toplama yöntemlerinden biridir. Özellikle internet sayesinde anketler aracılığıyla geniş kitlelere ulaşmak mümkündür. Görüşmeler daha çok bire bir konuşmalar temelinde gerçekleşen ve insanların görüşlerini öğrenmek için sıkça kullanılan yöntemlerden biridir.
Odak grupları ise belirli bir grubun bir araya gelerek bir konuyu değerlendirdiği ve tartıştığı yerlerdir. Bu tartışmaların sonucunda ortaya çıkan veriler nitel veri değerine sahiptir.
Metinsel, görsel ve işitsel veriler
Bu nitel türde çeşitli kaynaklardan faydalanırsınız. Bunlar yine röportajlar, web sitesi yorumları, sosyal medya paylaşımları, konuşmalar vb. olabilir. Belgeler ve anlatılar da olabilir. Bu veri formatlarını incelemek detaylı bir iştir. Konuşmacıların kullandıkları dil ve görseller öznel anlatımlar içerdiğinden bu detayları anlamlandırmak için analiz ustalığı gerekecektir.
Gözlemler
Bu yöntem diğer iki yönteme göre daha fazla beceri gerektiren bir yöntemdir. Araştırmacıların gözlem becerileri ile çevrelerinde gerçekleşen etkileşimleri ve davranışları anlamlandırmaları gerekir. Ardından saha notlarını analiz edilebilecek bir kıvama getirmeleri ve nitel çalışma için veri setlerine ayırmaları beklenir.
Nitel analiz örnekleri
Nitel veriler örnekler açısından çok zengindir. Herkesin hayatında yaygın olarak deneyimlendiği için anlaşılması kolaydır. Anlaşılması kolay olabilir ama anlamlandırılması kolay olmayabilir. Şimdilik sadece genel nitel veri analizi örnekleri verilecektir. Bunlar nitel veri analizinin ilk adımları olarak düşünülebilir.
- Genel olarak bu ürünün özelliklerini beğenmedim.
- Bu ürünü her kullandığımda, cildimi tahriş ediyor.
- Bu ürünün basitliği ve kullanışlılığı şaşırtıcı!
- İlk başta alırken tereddüt ettim, ama sonra ona bağımlı oldum.
- Bu ürünü bu renk ve tasarımla satamazsınız. Çok kötü!
Vaka analizi
Yerel bir pastane, işini büyütmek ve müşterileriyle daha iyi ilgilenmek istemektedir. Bunun için nitel veri analizi yapmaya karar vermiştir. Müşterilerin deneyimlerini anlatabilecekleri açık uçlu sorulardan oluşan bir anket hazırlanmıştır. Müşterilere pastanenin sunduğu hizmetler, çalışanlar, menüler, fiyatlandırma vb. konulardaki görüşleri sorulmuştur.
Bu anketlerden toplanan verilerde ortak kalıplar ve temalar bulunmaktadır. Bu kalıplar ışığında, işletme yeni kararlar alabilir; örneğin, menü çeşitliliğini artırabilir veya ürün fiyatlarını düşürebilir. Sonuç olarak pastane bu analizle müşteri memnuniyeti sağlar.
Nitel veri analizi vs. Nicel veri analizi
Nitel veri analizi ve nicel veri analizi, araştırma yöntemleri ve ele aldıkları veriler açısından birbirinden çok farklı iki analiz türüdür. Bunun temel nedeni nicel verilerin sayısal ve nesnel gerçeklikler içermesi, nitel verilerin ise sayısal olmayan ve öznel gerçeklikler içermesidir. Bunun dışında listede yer alan farklılıklara göz atabilirsiniz:
- Nitel veri analizi metinler, görüntüler, video ve sesle ilgilenir, ancak nicel veri analizi formüller, sayımlar ve ölçümlerle ilgilenir.
- Nitel veri analizi röportajlar, odak grupları ve gözlemler gibi yöntemler kullanır, ancak nicel veri analizi deneyler, anketler ve ölçekler gibi yöntemler kullanır.
- Nitel veri analizi genellikle tematik, içerik, söylem ve anlatı analizi gibi teknikler kullanır, ancak nicel veri analizi regresyon, korelasyon ve açıklayıcı analiz gibi teknikler kullanır.
- Nitel veri analizi sonuçları örnekten örneğe değişebilir ve genellikle kabul edilen gerçeklere dayanır ancak nicel veri analizi daha geniş kitlelere uygulanabilir ve ölçümleri daha nesneldir.
Nitel analiz hakkında sıkça sorulan sorular
Bu yazıda nitel veri analizi genel hatlarıyla anlatılmıştır. Ancak sıkça sorulan sorular daha detaylı bilgi almanıza ve daha çok merak ettiğiniz kısımları okumanıza yardımcı olabilir.
En bilinenleri tematik analiz, söylem analizi ve içerik analizidir. Araştırma için çeşitli görüşmeler yapılabilir, kullanıcılardan gelen geribildirimler, yorumlar ve eleştiriler incelenebilir. Araştırmanızın amacına bağlı olarak belirli bir grup için ya da çok farklı demografik dağılıma sahip gruplar için düzenlemeler yapabilirsiniz.
Temel farklar, nitel analizin sayısal olmayan verileri, nicel analizin ise sayısal verileri incelemesidir. Buna bağlı olarak veri toplama yöntemleri ve veri analiz yöntemleri de birbirinden farklılık gösterir. Nitel analiz daha çok deneyimlere ve davranışlara odaklanırken, nicel araştırma örüntülere, frekanslara ve genel istatistiklere odaklanır.
Akıllı telefon markası olan bir şirketiniz olduğunuzu düşünün. Halkın yeni ürününüzü nasıl karşıladığını araştırmak istiyorsunuz. Bir araştırma anketi oluşturabilir ve hem nitel açık uçlu sorular hem de nicel derecelendirme soruları ekleyebilirsiniz.
Örneğin, "Bu ürünü 1'den 10'a kadar nasıl değerlendirirsiniz?" gibi bir soruyu nicel veri analizi ile incelersiniz. Öte yandan, "Bu üründe sizi çeken şey nedir?" gibi bir soruyu nitel veri analizi ile inceleyebilirsiniz.
Nitel analizin amacı, matematiksel olmayan verilerin örüntülerini, birbirleriyle olan ilişkilerini ve ne anlama geldiklerini ortaya çıkarmaktır. Ayrıca finans, eğitim, sağlık ve bilim gibi çeşitli alanlarda hipotezler oluşturmak ve test etmek için kullanılır.
Nitel analizin temel amacı insan davranış ve düşüncelerini anlamak ve anlamlı ilişkileri ortaya çıkarmaktır. Bu, ilk bakışta fark edilemeyen derin yapıları görmenizi sağlar. Herhangi bir konunun detaylı bağlamı içinde anlaşılmasına ve sosyal olguların yorumlanmasına yardımcı olur. Böylelikle bu çıkarım ve sonuçları kullanarak teoriler oluşturabilir, gerekli gördüğünüz eylemlere destek ve dayanak sağlayabilirsiniz.
Son sözler
Nitel veri hiç bitmeyen bir süreçtir. Değişime ve zamana ayak uydurmanın bir yöntemidir. Küçük ya da büyük her işletmenin kendini ve müşterileriyle ilişkilerini geliştirmesi için engin bir bilgi denizidir. Sorun varsa çözmenizi, planlarınız varsa öngörülerde bulunmanızı, hipotezleriniz varsa test etmenizi sağlar.
Bu makale dört ana bölüme ayrılmıştır. İlk bölümde nitel verinin tanımı verilmiş, ardından ne zaman kullanılmasının uygun olacağı açıklanmıştır. Çeşitli analiz türlerinden bahsedilmiş ve son olarak nitel veri örnekleri ile makale tamamlanmıştır. Artık nitel verileri mükemmel bir şekilde analiz etmeye hazırsınız.
Microsoft Forms ile nasıl form oluşturulur?
Microsoft Forms ile bir çalışan memnuniyet anketi nasıl oluşturulur?
